Działania producentów rolnych zmierzają z zasady do tego, by uzyskać jak najwyższe dochody z prowadzonej działalności. Powinny one być na tyle wysokie, aby gospodarstwa dobrze funkcjonowały, a przy tym warunki życia ich posiadaczy utrzymywały się na godziwym poziomie. Dochody gospodarstw generowane są w ramach prowadzonej produkcji roślinnej, zwierzęcej i pozostałej, a ich wielkość uwarunkowana jest oddziaływaniem wielu czynników bezpośrednich i pośrednich. Czynniki bezpośrednie wynikają na ogół z działań producentów rolnych, a pośrednie – w głównej mierze z funkcjonowania gospodarstwa w określonym środowisku przyrodniczym i społeczno-ekonomicznym. Do czynników bezpośrednio wpływających na produkcję roślinną należy ilość i jakość materiału siewnego, wielkość i rodzaj nawożenia oraz sposób ochrony roślin. Do czynników bezpośrednio oddziałujących na produkcję zwierzęcą – dobór ras i typów użytkowych zwierząt, rodzaj pasz i sposób ich zadawania, a także ochrona weterynaryjna. Środowisko zewnętrzne gospodarstwa rolnego oddziałuje natomiast między innymi na wysokość cen zakupu środków produkcji, cen zbytu wytworzonych produktów, na wysokość obciążeń podatkowych, na koszt kredytów. Wpływa także – poprzez działania Wspólnej Polityki Rolnej – na poziom dopłat przysługujących do tych produktów.

W badaniach wykorzystano dane gromadzone w systemie AGROKOSZTY oraz Polski FADN. Obydwa systemy funkcjonują w Instytucie Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej – PIB w Warszawie. W ramach pierwszego systemu zebrano dane liczbowe o wartości produkcji, kosztach bezpośrednich oraz nakładach ponoszonych na poszczególne działalności produkcji roślinnej i zwierzęcej. Z drugiego pochodzą dane o kosztach pośrednich. Baza zgromadzonych danych pozwoliła na określenie wyników ekonomicznych z wybranych produktów rolniczych w roku, w którym dane te zebrano oraz – dzięki wykonanym rachunkom symulacyjnym – w latach kolejnych.

Celem badań było przedstawienie aktualnych danych – dostępnych podczas przygotowywania publikacji do druku – o kosztach i dochodach z określonych produktów roślinnych i zwierzęcych w latach 2018-2019. Przedmiotem badań były wyniki produkcyjno-ekonomiczne produkcji: pszenicy ozimej, żyta, jęczmienia jarego, kukurydzy uprawianej na ziarno suche, rzepaku ozimego, buraków cukrowych, ziemniaków jadalnych oraz mleka krowiego, żywca wołowego (bydła rzeźnego) i żywca wieprzowego (tuczników). Uzupełnieniem części analitycznej jest aneks tabelaryczny (tabele: A.1-A.14), zawierający zestaw rzeczywistych
danych ilościowych i wartościowych opisujących badane produkty, ale także zawierający wybrane informacje o gospodarstwach, w których prowadzono badania.