Rolnictwo oraz przemysł spożywczy są podstawowymi ogniwami łańcucha żywnościowego. Udział obu sektorów w PKB Polski mierzony wartością dodaną brutto w latach 2012-2019 wynosił od 5,1 do 5,9%. Firmy przemysłu spożywczego są głównymi odbiorcami surowców rolnych produkowanych przez polskich rolników. Te działy gospodarki różnią się między sobą pod wieloma względami, w tym m.in. strukturą podmiotową, specyfiką i koncentracją produkcji oraz wydajnością pracy. Wspólna polityka rolna (WPR) w dużym stopniu kształtuje sytuację dochodową rolników, strukturę gospodarstw, kierunki produkcji, a w ostatnich latach kwestie związane z dobrostanem zwierząt i ochroną środowiska. To też wpływa na bazę surowcową dla firm przemysłu spożywczego. 

Działalność rolnicza, która ma bardzo ścisły związek ze środowiskiem, również podlega zmieniającym się priorytetom określanym przez WPR, co do wielkości i form wsparcia poszczególnych grup gospodarstw czy kierunków produkcji rolniczej. Wprowadzane są rozwiązania w postaci różnych strategii, mające na celu ograniczanie czy eliminowanie uciążliwości związanych z niekorzystnym oddziaływaniem tego sektora na środowisko, zwłaszcza tam, gdzie jest wysoka intensyfikacja produkcji roślinnej bądź koncentracja produkcji zwierzęcej. 

Centralne miejsce w ramach Europejskiego Zielonego Ładu zajmuje strategia „Na rzecz bioróżnorodności” i „Od pola do stołu”. Kładą one nacisk na lepszą równowagę między klimatem, systemami żywnościowymi a różnorodnością biologiczną oraz zwiększenie udziału rolnictwa ekologicznego, aby chronić zdrowie i dobrobyt obywateli. Strategia „Od pola do stołu” zakłada bardzo ambitne cele, takie jak: redukcja zużycia pestycydów, antybiotyków i nawozów sztucznych. Realizacja tych założeń wymagać będzie wielorakich dostosowań technologicznych, głównie o charakterze inwestycyjnym, wymagających szerokiego transferu nowej wiedzy, co pociąga za sobą dodatkowe koszty. 

Po wejściu do Unii Europejskiej poziom oraz struktura nakładów inwestycyjnych w sektorze przemysłu spożywczego oraz w gospodarstwach rolnych w Polsce determinowane były wieloma czynnikami. O ile w okresie przedakcesyjnym i w pierwszych latach członkostwa inwestycje w przemyśle spożywczym były ukierunkowane na dostosowanie firm tego sektora do standardów UE (w zakresie norm sanitarnych, weterynaryjnych, higienicznych itp.), to w następnych latach nakierowane były na unowocześnianie zakładów produkcyjnych (zakup nowych maszyn, urządzeń, technologii), co podnosiło efektywność produkcji i zwiększało konkurencyjność firm przemysłu spożywczego z Polski na rynkach zagranicznych. Znalazło to odzwierciedlenie w wynikach eksportu polskiej żywności oraz w rosnącym dodatnim saldzie. W ostatnim okresie w strukturze wydatków inwestycyjnych w przemyśle spożywczym ważną pozycję stanowiły nakłady inwestycyjne związane z szeroko rozumianą ochroną środowiska (wód, powietrza), ograniczaniem i właściwym zagospodarowywaniem ubocznych produktów pochodzenia roślinnego i zwierzęcego (wdrażanie gospodarki zamkniętej) oraz ograniczaniem marnotrawstwa żywności. 

Niniejsza publikacja powstała w oparciu o dwa zadania badawcze zrealizowane w 2020 roku dla MRiRW, tj. 1) Realizacja inwestycji środowiskowo-klimatycznych w gospodarstwach a ich konkurencyjność oraz poprawa efektywności oraz 2) Wariantowa analiza wsparcia inwestycji w przetwórstwie służących poprawie konkurencyjności, jakości i zrównoważonemu rozwojowi. Cechą wspólną obu zadań była analiza pomocy publicznej, która polegała na dofinansowaniu kosztów kwalifikowanych inwestycji, realizowanych przez gospodarstwa rolne oraz firmy przemysłu spożywczego. Szczegółowe cele inwestycyjne, potencjalni beneficjenci pomocy środkami publicznymi i ich wysokość zapisane były w programach pomocowych (np. PROW 2007-2013, PROW 2014-2020) realizowanych w ramach wspólnej polityki rolnej. Trzeba podkreślić, że bez takiej pomocy mikro i małym firmom przetwórczym czy słabszym ekonomicznie gospodarstwom rolnym trudno byłoby przeprowadzić niektóre inwestycje, bez których dalszy rozwój firm i gospodarstw byłby utrudniony.