Jednym z najważniejszych obecnie wyzwań dla Unii Europejskiej (UE), które w warunkach rosnącej globalnej presji konkurencyjnej zasługuje na szczególną uwagę, jest podjęcie jeszcze większego niż dotychczas wysiłku na rzecz ochrony środowiska naturalnego i klimatu. Aby temu sprostać, Komisja Europejska (KE) w grudniu 2019 roku przygotowała komunikat dotyczący Europejskiego Zielonego Ładu (EZŁ). Komunikat ten ma na celu zainicjowanie ogólnoświatowych działań zmierzających do osiągania celów gospodarczych przy znacznie silniejszym respektowaniu praktyk prośrodowiskowych i proklimatycznych. Zawarto w nim zobowiązanie Komisji Europejskiej do rozwiązania tych problemów związanych ze środowiskiem naturalnym i klimatem, które uznano za najważniejsze z punktu widzenia potrzeb społeczeństwa.Dokument ten zawiera zatem holistyczne, zrównoważone podejście, uwzględniające rozwój gospodarczy, ochronę środowiska i potrzeby społeczne. 

Zgodnie z założeniami KE Europejski Zielony Ład to nowa strategia na rzecz wzrostu UE przy jednoczesnej synergii z jej działaniami na rzecz ochrony środowiska naturalnego i klimatu. Jej celem jest zbudowanie nowoczesnej, zasobooszczędnej i konkurencyjnej gospodarki, która w 2050 roku osiągnie zerowy poziom emisji gazów cieplarnianych netto, a wzrost gospodarczy będzie uwzględniać oszczędne wykorzystanie zasobów naturalnych. Wspólnie realizowane działania mają przestawić gospodarkę europejską na tory zrównoważone, a transformacja ma dotyczyć wszystkich sektorów gospodarki, w tym sektora rolno-spożywczego, a także regionów i mieszkańców. Należy podkreślić, że strategia EZŁ służy wdrożeniu przyjętej przez Zgromadzenie Ogólne ONZ Agendy na rzecz zrównoważonego rozwoju 2030 (ang. Transforming our world: the 2030 Agenda for Sustainable Development), zawierającej 17 celów zrównoważonego rozwoju, którym przyporządkowane są szczegółowe zadania. 

Wdrożenie strategii EZŁ wymaga podjęcia szeregu działań zmierzających do poprawy stanu środowiska przyrodniczego oraz stabilizacji klimatu poprzez opracowanie skutecznych działań o zasięgu ogólnoeuropejskim. W komunikacie przedstawiono wstępny plan działania obejmujący główne polityki niezbędne do osiągnięcia EZŁ. Na lata 2020-2021 zaplanowano kilkadziesiąt różnych inicjatyw. Z punktu widzenia sektora rolno-spożywczego szczególnie ważnym obszarem działań KE jest wzmocnienie dotychczasowej ekologizacji wspólnej polityki rolnej (WPR), zachowanie i ochrona różnorodności biologicznej, a także lepsza adaptacja do skutków postępujących zmian klimatu. Jak podkreślił Frans Timmermans, „Centralne miejsce w ramach Zielonego Ładu zajmują «Strategia na rzecz różnorodności biologicznej» i strategia «Od pola do stołu», które kładą nacisk na nową i lepszą równowagę między przyrodą, systemami żywnościowymi a różnorodnością biologiczną, aby chronić zdrowie i dobrobyt obywateli, a równocześnie zwiększać konkurencyjność i odporność UE. Strategie te stanowią kluczową część wielkiej transformacji, którą właśnie rozpoczynamy”. Trzeba jednak zwrócić uwagę, że równie ważnym obecnie elementem strategii EZŁ jest także „Nowa strategia w zakresie przystosowania się do zmiany klimatu” z 2021 roku, która ma na celu wzmocnić dotychczasowe działania UE na rzecz lepszej jej adaptacji do postępujących zmian klimatu. 

We wdrażaniu strategii EZŁ wykorzystywane będą różnego rodzaju narzędzia polityczne: regulacje i standaryzacja, inwestycje i innowacje, reformy krajowe, dialog z partnerami społecznymi oraz współpraca międzynarodowa. Komisja Europejska współpracuje obecnie z państwami członkowskimi w celu zwiększenia unijnych wysiłków na rzecz egzekwowania i skutecznego wdrażania obowiązujących przepisów i polityk mających znaczenie dla EZŁ. 

W prezentowanej monografii przedstawiono wybrane działania, które będą wpływać na implementację strategii Europejskiego Zielonego Ładu w polskim sektorze rolno-spożywczym. W poszczególnych częściach pracy skoncentrowano się głównie na aspektach aplikacyjnych, w tym na poszukiwaniu i ocenie rozwiązań gospodarczych spójnych ze strategią EZŁ. Przedstawiono wyniki badań własnych, jak również przytoczono doniesienia literaturowe. 

Duże znaczenie w osiągnięciu przez UE zerowego poziomu emisji gazów cieplarnianych netto w 2050 roku będzie miało wzmocnienie dotychczasowego wkładu sektora Land Use, Land Use Change and Forestry (LULUCF) w pochłanianiu dwutlenku węgla (CO₂). Aby osiągnąć to zamierzenie, konieczne będąjednak dodatkowe działania na rzecz przede wszystkim jeszcze większej niż obecnie ochrony i dalszego zwiększania powierzchni lasów w UE. Należy podkreślić, że według dotychczasowych ustaleń UE rolnictwo będzie jednym z tych sektorów, który będzie zobowiązany do wzmocnienia dotychczasowych działań dla poprawy ich stanu.