Publikacja dostępna w sprzedaży w nowym sklepie: https://ierigz-publikacje.pl

Przedmiotem zaprezentowanych badań było dziesięć produktów rolniczych (będących efektem prowadzenia określonych rolniczych działalności produkcyjnych), o dość dużym znaczeniu w produkcji globalnej polskiego rolnictwa. Było to siedem produktów roślinnych: pszenica ozima, żyto ozime, jęczmień jary, kukurydza uprawiana na ziarno suche, rzepak ozimy, buraki cukrowe i tytoń oraz trzy produkty zwierzęce: mleko krowie, żywiec wołowy (bydło rzeźne) i żywiec wieprzowy (tuczniki). Dane źródłowe opisujące ww. produkty (m.in. o cenach ich sprzedaży, plonach roślin, wydajnościach zwierząt oraz o cenach zakupu środków produkcji) zebrano w 2024 r. w indywidualnych gospodarstwach rolnych, w których produkty te były wytwarzane. Na bazie ww. danych możliwe było obliczenie wartości produkcji i kosztów bezpośrednich, a w konsekwencji – również nadwyżki bezpośredniej uzyskanej w 2024 r. z każdej wybranej do badań działalności produkcyjnej. Dla działalności tych przygotowano rachunki ekonomiczne poprowadzone do poziomu nadwyżki bezpośredniej. W badaniach wykorzystano przede wszystkim porównawczą analizę poziomą. Rezultaty prac przedstawiono średnio dla całych zbiorowości gospodarstw wytwarzających określony produkt rolniczy, ale także – w miarę możliwości – w wydzielonych z ww. zbiorowości grupach gospodarstw wytwarzających ten produkt na określoną skalę. Celem tych badań było przedstawienie jak najaktualniejszych wyników ekonomicznych rozpatrywanych produktów. Analizy przeprowadzone na podstawie zgromadzonych danych wykazały, że w Polsce w 2024 r. produkcja wszystkich ww. produktów rolniczych pozwoliła na uzyskanie dodatniej wartości nadwyżki bezpośredniej (tj. pierwszej kategorii dochodowej) nawet bez uwzględniania należnych dopłat. W przypadku większości omawianych produktów roślinnych oraz mleka krowiego i żywca wołowego zwiększenie rozmiaru skali (powierzchni uprawy, liczby krów lub produkcji żywca) skutkowało wzrostem nadwyżki bezpośredniej z tej produkcji. Jednak w przypadku żyta, buraków cukrowych i żywca wieprzowego było odwrotnie. Ponadto, spośród badanych produktów roślinnych najwyższy poziom nadwyżki bezpośredniej, jak i wskaźnika bezpośredniej opłacalności produkcji można było uzyskać z uprawy tytoniu, a w przypadku produktów zwierzęcych – z produkcji mleka. Najsłabsze wyniki ekonomiczne wśród roślin generowało żyto, a wśród zwierząt – żywiec wieprzowy.

Wskazane jest również nadmienić, że wyniki przedstawionych badań mogą być m.in. wykorzystywane przez rolników do podejmowania w ich ośrodkach gospodarczych różnorakich decyzji zarządczych, stosownie do warunków zaistniałych na rynkach poszczególnych produktów rolnych. Mogą służyć również jako materiał pomocniczy do przygotowywania różnego rodzaju opracowań, ekspertyz i prezentacji wykorzystywanych przez przedstawicieli świata nauki i biznesu, a także doradców rolnych oraz przedstawicieli rządu, sejmu i senatu.